SSK erken emeklilik nasıl olacak şartları neler 2018 EYT erken emeklilikte yaşa takılanlar yeni gelişme

Erken emeklilik ne zaman çıkacak? 2018 erken emeklilikte yaşa takılanlar EYT son durum nedir? Emeklilik için ne Kadar çalışmamız gerekiyor? 12.5 yılla emeklilik kimlerin hakkı? Son çıkan yasalarla hem yaş şartı yükseldi hem de ödenmesi gereken prim gün sayısı ne kadar? Türkiye’de iş gücünün yaklaşık yüzde 30’u kayıt dışı çalışıyor. Yani hiç sigortası yapılmıyor. Bu oran daha önceki yıllarda yüzde 50’ler seviyesinde idi. Yapılan denetim ve çalışmalarla oran düşüyor. Geçmişte bir işyerinde fiilen çalışmışsınız ama bu kayıtlarda görünmüyorsa yani sigortanız yaptırılmadıysa hizmet tespiti için hem SGK’ya başvurabilir hem de dava açabilirsiniz. Çalıştığınız işyerini ve hangi zamanda çalıştığınızı tüm delillerle birlikte toplayıp kuruma yazılı başvuruda bulunabilirsiniz. Burada bazı durumlarda zaman aşımı devreye giriyor buna da dikkat edin. Delilleriniz sağlamsa bu yıllarınız sayılacak işe giriş tarihiniz geriye çekilecektir. Böylece daha erken emeklilik imkanına kavuşursunuz. Başta 5510 sayılı yasa olmak üzere birçok düzenleme bu konuda çalışanların haklarını koruyor. Hatta çalışan öldüğünde hak sahipleri de dava açabiliyor. İşte erken emeklilikte yaşa takılanlar EYT son durumu ile ilgili yapılan yeni açıklamalar… ÖNCE SSK’LI SONRA MEMUR OLANLARA ERKEN EMEKLİLİK Memur olmadan önce SSK girişi olan çalışan daha erken yaşta emekli olabilir. Hizmet birleştirmesi için çalıştıkları kuruma başvuranların SSK’lı çalışmaları hizmet sürelerine derece ve kademe olarak eklenir. Bütün çalışanların hayali bir gün emekli olabilmektir. Uzun süre memur olarak çalışan kişilerden memur olmadan önce SSK girişleri olanlar için bu hayallerin biraz öne çekilmesi mümkün. İşte önce SSK’lı sonra memur olanlara erken emeklilik formülü… İlk kez SSK’lı olunan tarih memur olarak emekli olacak kişiler için bir anlam ifade etmez. KADEME EKLENİR Diğer yandan önce SSK’lı sonra memur olan kişi SSK’lı emekli olacaksa daha erken yaşta emekli olabilir. Çalışmaya SSK’lı olarak başlayıp daha sonra memur olan kişilerin memur olarak emekli olacakları tarih, ilk kez memur oldukları tarihe göre belirlenir. Ancak bu durumdaki kişilerin SSK’lı olarak çalıştıkları süreler kaybolmaz. Hizmet birleştirmesi dilekçesiyle çalıştıkları kuruma başvuran kişilerin SSK’lı çalışmaları hizmet sürelerine derece ve kademe olarak eklenir. GEÇ KALINMAMALI İlk kez 1 Ekim 2008 öncesinde memuriyete başlayan kişiler diğer statülerde geçen sürelerini ne kadar erken birleştirirlerse o kadar iyidir. Çünkü bu süreler emekliliğe esas aylıkların tespit edilmesinde değerlendirilmektedir. Memurun, memur olmadan önceki hizmeti emekli aylığını artırabilecek nitelikteki bir hizmet olsa bile hizmet birleştirmesi emeklilikten önce yapılmazsa emeklilik aşamasında bu hizmetin birleştirilmesi emekli aylığını artırmamaktadır. Daha yüksek maaş için bu durum iyi araştırılmalıdır. Diğer yandan memurun emekli keseneğine esas aylığının düşük olması düşükten prim ödenmesine neden olduğu için SGK’nın da prim kaybı söz konusu olacaktır. Yetim aylığı hakkı da doğar Anne-babası emekli sandığı mensubu olan bir kadın sigortalı, emekli sandığına tabi olarak emekli olursa anne-babasından yetim aylığı alamaz. Diğer yandan söz konusu kişi SSK’lı olarak emekli olursa ve evli değilse hem iki yıl erken emekli olur, hem de yetim aylığı alabilir. SÜREÇ NASIL İŞLİYOR? Örneğin 1 Ocak 1977 doğumlu bir kadın sigortalı, 1 Ocak 1997’de ilk kez SSK’lı olarak sigortalı olmuş, SSK’lı olarak 2 yıl çalıştıktan sonra memur olmaya hak kazanmış ve 1 Ocak 1999’da memuriyet görevine başlamışsa SSK’lı olarak 2 yıl daha erken emekli olma avantajından yararlanır. SSK girişinden dolayı 5.900 prim günü, 20 yıl sigortalılık ve 53 yaş şartlarıyla emekli olabilecek kadın sigortalı, Emekli Sandığı’ndan 20 yıl sigortalılık ve 55 yaş şartlarıyla emekli olmaya hak kazanacaktır. İyi düşünüp karar verilmeli Emeklilikte tabi olunan statü son 7 yılın yarısından daha uzun süre geçirilen statüye göre belirlenir. SSK’lı olarak emekli olmasına 1.261 gün kala memuriyetten ayrılıp SSK’lı olarak çalışmaya başlayacak bir kişi SSK’lı olarak emekli olabilir. Diğer yandan emekli aylıkları arasında farklılık söz konusu olacaktır. Emekli Sandığı statüsünden bağlanacak aylıklar SSK’lılığa göre daha yüksektir. Böyle bir karar verilirken bu durum da göz önünde bulundurulmalıdır. ZAMAN AŞIMI VAR Faruk Erdem’in haberine göre, Eğer hiç sigortanız yapılmamışsa burada zaman aşımı devreye giriyor. 5510 sayılı yasanın 86. maddesine göre çalışan sigortasız çalışarak geçirdiği sürenin son yılından başlayarak 5 yıl içerisinde hizmet tespiti için müracaatta bulunabiliyor. Sizin sigortanız yapılmış ancak primleriniz eksik ya da hiç yatırılmamışsa burada zaman aşımı olmuyor. Geriye doğru hakkınızı arayabilirsiniz. Özellikle gerçek maaşınızın gizlendiği durumları mutlaka ilgili birimlere bildirin. Eksik prim yatıp yatmadığını SGK’ya giderek ya da ‘turkiye.gov.tr (edevlet)’ sitesine girerek kontrol edebilirsiniz. İŞTE O MADDELER 5510 SAYILI YASA MADDE 23: Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenir. Yukarıdaki fıkrada belirtilen hallerde, Kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarı, 21 inci maddenin birinci fıkrasında yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirilir. 5510 SAYILI YASA MADDE 86: Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca işyerinde fiilen yapılan tespitlerden ve kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden kayıt ve belgelere dayanmaksızın çalıştığı belirlendiği halde, hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının Kuruma bildirilmediği anlaşılan veya eksik bildirildiği tespit edilen sigortalıların geriye yönelik hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının, en fazla tespitin yapıldığı tarihten geriye yönelik bir yıllık süreye ilişkin kısmı dikkate alınır. Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır.  

ÖNEMLİ TARİHLER 8 Eylül 1999 günü ile 30 Nisan 2008 arasında ilk defa işe giren erkekler, 4500 gün primle emekli olabiliyor. 4500 günle emeklilik 3600 günü kaçıranlar için güzel bir fırsat. 4500 günle emekli olabilmek için sigortalının 60 yaşını tamamlamış, 25 yıldan beri sigortalı olması ve en az 4500 gün prime sahip olması gerekiyor. 2 YIL FARK EDİYOR Bu durumdaki erkek sigortalılar yaşlılıktan kısmi emekli olabiliyor. Yani erken emeklilik hakkı, Eylül 1999’dan sonra işe başlayanları da kapsıyor. 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında işe giren kadınların kısmi emekli olabilmeleri için 58 yaşını tamamlamış olması, 25 yıldan beri sigortalı olması ve en az 4500 gün prime ulaşması gerekiyor. Özetlersek, kısmi emeklilik için erkeklerin 60 yaşını, kadınların ise 58 yaşını doldurması, 25 yıldan beri sigortalı olması ve en az 4500 gün prim ödemesi gerekiyor. ‘KISMİ’ DE MAAŞ HESABI 4500 günden emeklilik yaş haddinden kısmi emeklilik anlamına geliyor. Yani normalde emekli olduğunuzda bağlanacak emekli maaşının yaklaşık yüzde 20-25 eksiği bağlanıyor. Örneğin 7000 güne emekli olunca alacağınız aylık 1000 liraysa 4500 günle emeklilikte 800 lira maaş bağlanır. 2017 yılı ortalaması esas alınırsa 4500 günle alınabilecek ortalama emekli maaşı 600-800 lira. SİGORTALILIK SÜRESİ Ayşe Hanım Mayıs 1956 doğumlu olsun ve 1 Şubat 2003’te SSK kapsamında çalışmaya başlasın. Ayşe Hanım 2016’da 4500 günü tamamlar. 4500 gün ve 58 yaş şartını 2016 yılı itibarıyla tamamlamış olmasına rağmen 4500 günden emekli olabilmesi için 25 yıllık sigortalılık süresini beklemesi gerekecek. Yani 4500 günle en erken Şubat 2028 tarihinden sonra emekli olabilecek. TAZMİNAT İÇİN DE ŞART 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdem alır. Bunun için SGK’dan ‘Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı. Fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdeme hak kazanır. ERKEN EMEKLİLİK İÇİN ÜÇ ŞART VAR Ancak, kişi engelli ise emekli olmak için aranan üç şarttan yaş şartı aranmadığı gibi prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süreleri daha da basitleştirildi. 2008’e kadar engelli sıfatıyla emeklilik hakkı olmayan Bağkurlu’lar da artık emeklilik hakkından yararlanabiliyor. KADEMELİ GEÇİŞ Emeklilikte ilk sigorta tarihi belirleyici. İşe ne kadar geç başlandıysa prim ödeme ve yıl şartı artıyor. Engelli hakkıyla emekli olmak için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sevk edeceği hastane sağlık kurulundan en az yüzde 40 oranında işgücü kaybı olduğuna dair rapor ve maliyeden vergi indirim hakkı alınmalı. 6 Ağustos 2003-30 Eylül 2008 arasında sigortalı olan engelliler kademeli emeklilik hakkına sahip. NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM TIKLA ÖĞREN EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR EYT NE İSTİYOR? Sayısı 500 bini bulan emeklilikte yaş mağdurları, yaş sınırının yürürlüğe girdiği 1999 yılından beri bu soruna bir çözüm bekliyorlar. Zaman zaman siyasi söylemler içinde dillendirilen fakat kesin bir çözüme kavuşturulmayan bu sorun, 16 Nisan 2017 referandumu öncesinde de hükümet yetkilileri tarafından yine ortaya atıldı. Yapılan çalışmaların sona yaklaştığı ve referandum sonrasında meclise sunulacağı söylendi. Emekli adayları ise, yıllardır çözüm alternatifleri üretip bunu yetkililere  iletmeye, çözüme ortak olmaya gayret ediyorlar. Son çıkan “düşük maaşla emeklilik” taslağı ise emekli adayları tarafından kabul gören bir çözüm değil. Emekli adayları, aylıklarından indirim yapılması yerine, emekliliklerine yaş şartından kaç yıl kalmışsa parasını ödeyerek emekli olmak istediklerini dile getiriyorlar. 2018’DE EYT MÜJDESİ GELİR Mİ? Şu anki sisteme göre, primini dolduran bir emekli adayı, emeklilik yaşını beklemek zorunda. Bununla ilgili, şimdiye kadar 3 kıstas belirlenmişti.SSK’lı da 8 Eylül 1999’a kadar emeklilik için iki şart vardı. Birincisi, sigorta süresi (kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl), ikincisi de 5000 gün prim sayısı. Sonra üçüncü bir prim şartı daha geldi. 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58, erkeklerde 44 ile 60 yaş arasında yaş bekleme süresi getirildi. Memurlar ve Bağ-Kur’lular için de emeklilikte benzer şekilde yaş şartı konuldu. Vatandaşlar ise en çok yeni yılla birlikte 2017’de erken emeklilik konusunda müjdeli bir haber bekliyor. Ayrıca geçtiğimiz günlerde Başbakan Binali Yıldırım’ın sinyalini verdiği Başkanlık Sistemi için referandum sinyalide seçim öncesi vatandaşları önümüzdeki yıl için ümitlendirmeye yetti. ERKEN EMEKLİLİK İÇİN BEŞ FORMÜL VAR Uzun yıllar çalışma hayatında olan ve bir süre sonra emekli olma hayalini kuran çalışanlar için çok mühim olan bu meselede kesin bir çözüm bulunmuş değildir. Ancak ufak tefek durumlardan feragat ederek ya da sunulan formüllere kulak verilerek emekliliği öne çekmek de mümkün. İşte, erken emelilik için sunulan 5 formül; Yıpranma payı olan meslek grupları; Bazı meslekler için erken emeklilik imkanı sunuluyor. ‘Yıpranma’, ‘Fiili Hizmet Süresi Zammı’ denilen bu avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek erken emekliliğin yolunu açıyor. Yani 12 ay çalışmış kişi 15 ay çalışmış sayılıp, işe girişi 3 ay geri çekiliyor. Askerliğini işe girmeden evvel yapan erkekler; Erkeklerde erken emekliliğin yolu askerlik borçlanmasından geçiyor. Askerliğini işe girmeden önce yapan çalışanlar, borçlanma ile hem prim şartını azaltıyor hem de 1-2 yıl kazanabiliyor. Yaşı erkene çekmek için askerliği işe girmeden önce yapmış olmak gerekiyor. İşe girilen tarih borçlanma süresini belirliyor. Doğum borçlanması ile erken emekli olan kadınlar; Doğum borçlanmasıyla erken emeklilik, eksik primlerin tamamlanması ile oluyor. Yıl ve yaş şartını tamamlamış bir annenin eğer primi eksikse bunları tamamlamak için beklemesi gerekmiyor. 3 çocuğa kadar borçlanma yaparak, 6 yıl kazanılabiliyor. Evlat edinen annelerin de doğum borçlanması hakkı bulunuyor. Ancak evlat edinilen çocukların 2 yaşını doldurmamış olması koşulu bulunuyor. Doğum borçlanması ile erken emekli olmak isteyenleri için şartlar şu şekildedir; Doğumdan önce SSK tescili, Doğumun gerçekleştiği tarihten sonraki iki yıl içinde adına herhangi bir prim yatmamış olmak (Bazı bölümlerinde prim yatmışsa yine aynı süre içinde prim yatmayan süreler borçlanılır.), Doğumdan sonra iki yıl içinde çocuğun sağ olması. 9 Eylül 1999 yılı öncesinde emekli olanlar; 15 yıl sigortalılık süresi, 3 bin 600 prim günü olanlar, emekli olabiliyor. Bu formülle emeklilik için öncelikle 9 Eylül 1999’dan önce sigortalı olmak ve yaş şartını tamamlamak gerekiyor. Bakıma muhtaç çocuğu olan kadınlar için; Sürekli bakıma muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların, 2008’den sonra prim ödeme gün sayılarının 4’te 1’i, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve bu süreler yaştan düşüyor. 2008’DE YAPILAN DÜZENLEMEYLE HER ŞEY DEĞİŞTİ Erken emeklilikte yaşa takılan vatandaşların sayısı azımsanamayacak kadar çok. 1999’dan evvel çalışmaya başlayan ve 9 Eylül 1999 öncesi ilk defa işe girmiş olanlar 10 yıl çalışmışsa yaş şartını da tamamladıkları tarihte emekli olabiliyorlar. Özellikle 9 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı (SSK) olan çalışanlar için 10 yıllık primle emeklilik imkânı bulunuyor. Buna karşın 2008 yılında yürürlüğe giren her üç kurumun (SSK, Bağkur ve Emekli Sandığı) SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) çatısı altında birleşmesi ile birlikte emeklilik yaşı 65’lere kadar yükseldi. ERKEN EMEKLİLİK NEDİR? En çok bilinen sigorta kurumları SSK ve Bağ-Kur’ dur bu iki sigorta kurumları kişinin emekli olabilmesi için birçok düzenlemeye imza atar. SSK ‘ lı olmak isteyen bir kişinin bir kurum ya da kuruluşta işe başlaması ve iş verenini kendi adına bu primlerinin ödemesi gerekir. Primler düzenli bir şekilde ödenen çalışan bu şekilde hizmet yılını doldurarak emekli olabilir. Bağ-Kur ise kişi öncelikle bir kurum ya  da kuruluş açmalıdır. Ve burada hizmet vermeye başladıktan sonra kendi adına yatırdığı primlerle emekli olabilme imkanı kazanır

Bu kurulardan erken emekli olabilmek için ise ortak bir kriterleri vardır. Bu kriter ise kişinin bir an önce sigortasının başlatılmış olması gerekmektedir. İş hayatına ne kadar erken atılırsa kişi o kadar erken emekli olabilme imkanına sahip olabilir. Son kararlara göre, belirlenen prim günlerini doldursa dahi kişinin emeklilikte yaş akdini doldurması gerekmektedir. Uzun yıllar çalışan ve prim günlerini dolduran vatandaşların yaş şartını yerine getirmeden emekli olmak istemeleri de erken emeklilik anlamına gelir.

KAYNAK : STAR GAZETESİ