ABD mahkemesi temyiz başvurusunu reddetti: Halkbank ABD’de yargılanabilir

ABD’de İkinci Bölge İstinaf Mahkemesi, İran’a yönelik ABD yatırımlarını delme suçlamasıyla açılan davada Halkbank’ın bir kamu kuruluşu olduğu iddiasıyla yaptığı temyiz başvurusuyla ilgili kararını açıkladı.

Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere göre, 3 hakiminden oluşan mahkeme heyeti, 12 Nisan tarihinde yapılan duruşmanın ardından Halkbank’ın bir kamu kuruluşu olduğu iddiasıyla temyiz edilmesi için yaptığı başvuruyu bugün değerlendirdiklerini, Halkbank’ın, “Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası” kapsamında ABD’de yargılanamayacağı yönündeki temyiz başvurusunu reddettiklerini duyurdu.

27 sayfadan oluşan gerekçeli kararda şu ifadelere yer verildi:

“Halkbank’ın hisselerinin çoğunluğunun Türkiye Cumhuriyeti’nin olmasının kurumu ‘Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’ kapsamına sokmasına rağmen, kuruluşun ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını deldiği, Amerikan finans sistemini kullanarak 1 milyar doları aşan bir miktarda kara para akladığı ve bankacılık sahtekarlığı yaptığı saptanmıştır. Halkbank’ın yaptığı bu yasa dışı ticaret, kurumu ‘Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’ kapsamından çıkartmıştır. Amerikan mahkemelerinin Halkbank’ı yargılama hakkı vardır. Bir alt mahkemenin bu yönde daha önce almış olduğu karar doğrudur. Kararı özetlemek gerekirse Halkbank’ı yargılama yetkisine sahibiz. Halkbank’ın davanın reddine ilişkin talebini reddedilmiştir. Bir alt mahkemenin Halkbank’ın ABD’de yargı sürecinin devam etmesiyle ilgili aldığı geçerlidir.”

İkinci Bölge Mahkemesi gerekçeli kararında, Halkbank’ın “Vergi mükelleflerinin paralarını hesaplarımızda toplayıp, kamu hizmeti yapıyoruz. Çoğunluk hisselerimiz Türkiye Cumhuriyeti Varlık fonunun. Türkiye nasıl ABD’de yargılanamazsa, Halkbank da yargılanamayacağı” iddiasının kabul edilemez olduğu sonucuna vardı.

Mahkeme, “Halkbank, her ne kadar Türkiye’de kamunun içinde yer alan bir kurum olsa da yaptığı ticari faaliyetler nedeniyle ABD’de, ‘Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’ çerçevesinde yargı muafiyeti sağlanması için belirlenen üç kriterin hiçbirine uymuyor. Halkbank’ın ABD’de bu yasa kapsamında yargılanmaması için belirlenmiş olan en az bir kritere uyması gerekir” ifadeleri kullanıldı.

Davaya konu işlemin ABD finans sistemi üzerinden yapıldığı belirtilen karar şöyle devam etti:

“Ayrıca Halkbank’ın yürüttüğü ticari faaliyetlerin ABD bankalarını aldatmaya yönelik olması, iddianamede de belirtildiği gibi 1 milyar doları aşkın bir miktarın Amerikan finans sistemi üzerinden aklanması, sahtekarlık ve Halkbank’ın yaptığı işlemler konusunda bankaları aldatmaya yönelik tavırları ve Amerikan Maliye Bakanlığı yetkililerine yalan söylemesi, planlarını gizlemesi; ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarından kaçınmak amacıyla gizlenen işlemlerdir. Bu yüzden Halkbank’ın bu iddiası bizim için hukuki bir argüman niteliği taşımaz.”

DAVA KARAR AÇIKLANANA KADAR ASKIYA ALINMIŞTI

Bir üst mahkemenin Halkbank’la ilgili kararının ardından yargı süreci bir alt mahkeme olan New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi’nde devam edecek.

Rıza Sarraf davasında sanık olarak yargılanan Halkbank, İkinci Bölge Mahkemesi’ne hakkındaki iddianamenin düşürülmesi ve “Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası” kapsamında ABD’de yargılanamayacağı gerekçesiyle iki ayrı temyiz başvurusunda bulunmuştu.

Bir üst mahkeme olan New York İkinci Bölge Mahkemesi, Halkbank’ın davanın düşürülmesi talebini reddetmiş ancak “Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası” kapsamında ABD’de yargılanamayacağı iddiasını inceleyerek en kısa zamanda kararını açıklayacağını bildirmişti.

Bir üst mahkeme, Rıza Sarraf davası kapsamında New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi’nde sanık olarak yargılanan Halkbank’ın duruşma sürecini durdurmuştu. New York İkinci Bölge Mahkemesi, bir alt mahkemede belirlenen duruşma takviminin, davayla ilgili kendi kararını açıklayana kadar askıya alınmasına hükmetmişti.

HALKBANK: HİÇBİR FEDARAL MAHKEME BİZİ ABD’DE YARGILAYAMAZ

New York Güney Bölgesi Başsavcılığı, dava sürecinde üst mahkemeye 66 sayfalık bir dilekçe sunmuş, “Halkbank ABD’ye karşı suç işledi burada yargılanabilir” görüşünü savunmuştu.

Başsavcılık itiraz dilekçesinde şimdiye kadar görülen davalardan bazı örnekler vermiş, Halkbank’ın Amerikan devletine yalan beyanda bulunduğunu ve ABD mali sistemini kullanarak kara para akladığını belirterek, suçun bu ülkede işlendiği için yargılamanın bu ülkede yapılacağını öne sürmüştü.

Halkbank’ın avukatları da savcılığın argümanlarına yaklaşık bir hafta sonra cevap vermiş, üst mahkemeye sundukları 42 sayfalık dilekçede, ABD’de yürürlükte olan “Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası” kapsamına girdiklerini ve hiçbir federal mahkemenin Halkbank’ı ABD’de yargılama yetkisi olmadığını savunmuştu.

Halkbank’ın avukatları, ayrıca bir üst mahkemenin daha önce temyiz başvurusunu reddettiği aleyhlerine hazırlanan iddianamenin düşürülmesi başvurusunun da yeniden değerlendirilmesini istemişti.

Halkbank, mahkemeye sunduğu dilekçede savcılığın argümanlarının tamamına maddeler halinde yanıt vermiş, Türkiye Cumhuriyeti Varlık Fonu’nun içinde yer alan Halkbank’ın, yasaların yabancı devletlere ABD’de yargı yetkisinden muafiyet verdiğini öne sürmüştü.