5 bebekten biri yetersiz besleniyor

Gelişmekte olan ülkelerde beş yaşından küçük 200 milyonu aşkın çocuk kötü besleniyor ve her yıl 1-2 milyon çocuk, kötü beslenme nedeniyle hayatını kaybediyor. Türkiye’de ise her beş bebekten birinde kronik kötü beslenme var. Sağlıklı bir nesil için, bebekler için doğru beslenme önerileri sunan Dr. Seda Genç, “Kötü beslenme, anne sütünün erken bırakılması, çocukların besin ve besin ögesi gereksinmelerinin yeterince karşılanamaması, yoksulluk ve hijyen eksikliğine bağlı oluşan sık enfeksiyonlar nedenleriyle ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda zihinsel yetenek kaybına, sık enfeksiyonlara, kalıcı zihinsel ve bedensel özürlere neden olabilmektedir” bilgisini verdi.

Anne sütünün önemi büyük

0-2 yaş döneminde beyin gelişiminin yüzde 90’ının tamamlandığını ve bağırsak florasının erişkin hale geldiğini belirten Dr. Genç, şunları söyledi:

“Bu dönemde oluşabilecek büyüme geriliğinin ilerleyen dönemlerde telafisi zordur. Dolayısıyla bu dönemdeki beslenme hem bebek hem de erişkin dönem sağlığının belirleyicisi olmaktadır. Bebek beslenmesinde, ilk 6 ay anne sütü, su ihtiyacı dahil olmak üzere bebeğin sağlıklı büyümesi için gerekli olan tüm enerji ve besin ögesi gereksinmelerini karşılar. Ayrıca ishal ve diğer enfeksiyonlara karşı doğal koruyucu maddeler içerir. Ancak ilk 6 ay sonrası tek başına anne sütünün bebeğin besin ihtiyacını karşılaması mümkün değildir. Anne sütünün yetmediği bu dönemde bebeğin demir, çinko gibi mikro besin öğelerinde eksiklikler oluşmaması, çiğneme ve konuşma becerisinin gelişmesi, ağız ve dil koordinasyonunun artması ve farklı tatlara alışması için anne sütü ile birlikte ek gıdaların da verilmesi gerekir.”

Bebek beslenmesinde 10 altın kural

Örnek bebek menüsü

“6’ıncı ay sonrası anne sütünün yanında ek gıdalara, çorba, yoğurt ve meyveyle başlanabilir” diyen Dr. Seda Genç örnek bebek menüsünü ise şöyle anlattı:

“6-12 ay arası bebeğe; sıvı yağ ile hazırlanan sebze çorbaları ve tahıl püresi, kıyma ya da yumurta sarısı ile hazırlanmış yemekler, yoğurtlu çorbalar, mercimek, pirinç, bulgur, havuç, patates, domates, kuru soğan ve sıvı yağ ile hazırlanan çorbalar ile ekmek, muhallebi ya da sütlaç (pirinç unu, pirinç, yumurta, süt, şeker, sıvı yağ ile hazırlanan), taze mevsim meyve suları ya da ezmeleri verilebilir. Çay, bitki çayları, bal, bakla gibi besinler 0-1 yaş arasındaki çocuğa verilmez.”

12 ay-2 yaş arası

Bebeklere 12’inci ayından sonra verilmesi gereken besinleri açıklayan Dr. Seda Genç, “Peynir, ekmek (lavaş) ve taze sebze (domates, biber gibi), sıvı yağ ile hazırlanmış kıymalı ya da tavuklu sebze yemeği (patates, kabak, ıspanak gibi) ve yoğurt, ekmek, sıvı yağ ile hazırlanan kuru baklagil yemeği (kuru fasulye, nohut gibi) ve ekmek (pirinç pilavı, bulgur pilavı), kıyma ya da yumurta sarısı, sebze eklenmiş, pirinç ya da bulgur ile hazırlanmış yemekler (kabak dolma, biber dolma, sulu köfte vb.), yoğurtlu çorbalar (tarhana, yayla) ve ekmek, ızgara köfte, pilav (makarna, patates vb.), yumurta, domates, biber, peynir, sıvı yağ ile hazırlanan menemen, yumurta, peynir (ya da domates, biber, patates, havuç gibi) ile hazırlanan omlet ve ekmek, mevsimine göre taze sebze, meyve verilebilir. Çocuğun su ihtiyacını karşılamak için ayran, kaynatılmış su veya taze sıkılmış meyve suyu verilebilir” ifadelerini kullandı.

Yemek yemeyen çocuklarda işe yarıyor

Anne ve babanın yeme davranışında etkin rol aldığını belirten Psikolojik Danışman Levent Erdem, “Çocuğunun peşinden, elinde tabak ile koşturan ve kaşığın ucundaki yemeği çocuğun ağzına tıkıştırmaya çalışan anneleri görmeyeniniz var mı? Bunu da anne için ye, bu lokmayı da baba için… Anne ve babalar bununla da yetinmiyor ‘Yemezsen üzülürüm, ağlarım’ gibi duygusal şantajlara başvuruyor” derken, bu duygusal baskılar çocuğun ilerideki yaşamında anne babayı üzmemek için istemediği, inanmadığı bir davranış yapısını sergilemesi gibi olumsuz izler bırakabilir. Bu çocuklar beklentilerini doğrudan söylemeyen, kendini ifade ederken ilgisiz ve dolaylı yolları kullanan, iletişim sorunları yaşayan yetişkinlere dönüşebilir” şeklinde konuştu.Yememe davranışının sebebi anne ve babaÇocuğun yemek yememe davranışının nedeni, eğer tıbbi bir rahatsızlık yoksa, çoğu zaman anne babadır diyen Levent Erdem “Bir başka deyişle anne babalar ‘yemeyen’ çocuk davranışına neden oluyor. Bunda bizim kültürünün aşırı sevecen ve korumacı olmasının etkisi de var elbette. Gittiğiniz tatil yerlerinde hangi anne ve babaların çocuğun peşinden koşarak ‘hadi çocuğum şunu da ye’ diye dört döndüklerine bakın. Çoğu zaman bizim insanımızdır. Yabancılarda bu durumu daha az görüyoruz. Dolayısıyla anne baba davranışı değişmedikçe çocuğun sorununda da değişiklik olmuyor” dediÇocuklara TV karşısında yemek yedirmeyin Bırakın aç kalsınPsikolog Levent Erdem, elinde tabakla saatlerce çocukların peşinde koşan anne ve babaların tabağın yarısındaki yemeği yedirince kendimi mutlu hissettiğini, çoğunlukla da bu davranışla kendi anneliğini onaylayarak başarılı hissettiğinin altını çizerek, “Zaman içinde yapılan bu hatalı anne baba tutumu, güçlenerek devam edecek. Ayrılan zaman, dökülen dil artacak. Tüm bu çabalara paralel, çocuktaki yememe davranışı daha da güçlenecek. Annelere tavsiyemiz, bırakın çocuklar aç kalsın. Elinizde tabakla etrafında dolaşmayın. Sofra düzeninizi kurun ve bu düzen içinde çocuğunuzun mama sandalyesinde bile olsa sofraya gelmesini sağlayın. Masada yemek için aileye bir süre tanıyın. Çocuk yarım saat içinde yemeğini bitirip kalkmıyorsa sofrayı kaldırın. Bir sonraki öğün ya da ara öğüne kadar bir şey vermeyin. Abur cubur yedirmeyin. Gün içinde sabırla bu rutini tekrar edin. Bir süre sonra o size uymak zorunda kalacak. Bedeni güçsüz kalmaz, acıkınca kendisi yemek yemek isteyecektir merak etmeyin” diye konuştu.Anne ve baba kendini düzeltmeliAnne ve baba tarafından, farkında olmadan ortaya çıkarılan çocuktaki yememe davranışı, yine anne baba tarafından, doğru yöntem ve davranışlar kullanılarak ortadan kaldırılabilir. Psikolog Erdem bunun için gerekirse anne babanın doğru davranış için eğitim almasının doğru olacağını, anne babanın tutarlı ve doğru davranışları ile çocuğun sorununun da azalacağını ifade etti. Erdem “Bu davranışların çocuk tarafından kullanılmaya başlaması yani ‘yemek yerim ama istediğimi yaparsanız’ şekline dönmesi çocuk açısından bir uzmana başvurulması zamanının geldiğini gösterir. Bu davranışın düzeltilmemesi yaşam kalitesini ve ilişkilerini zaman içinde bozacak çocuğu ben merkezci ve rüşvetçi bir davranış kalıbına sokacaktır” dedi.İntikam duygusu Ağzına verilen lokmayı yutmayan, saatlerce tutan çocukların ailelerinin dikkatini çekmeye çalıştığını, intikam almak için lokmaları yutmadığını söyleyen Psikolog Erdem, ailenin bir karşı strateji geliştirip sevgi bağını zedelemeden prensip oluşturması gerektiğini söyledi.Yemeyen çocuğun üstüne düşmeyin

KAYNAK : Yenişafak