Türkiye ucuz gaza yöneldi! Piyasada rekabet artıyor

İşte Erdal Tanas Karagöl’ün o yazısı

Dünyada hem doğal gaz üreticilerinin sayısının artması hem de doğal gazın LNG olarak uluslararası piyasalara taşınması bu sektörde büyük bir rekabetin yaşanmasına neden oluyor. Dünyanın en büyük doğal gaz rezervlerine sahip olan ülkeler sıralamasında Rusya, İran ve Katar’ın ardından 4. sırada yer alan ABD, doğal gaz üretiminde lider konumunda.

2019 yılında dünya genelinde piyasaya arz edilen doğal gazın yüzde 23’ünün ABD tarafından üretilmiş olması ve ABD’nin birçok ülkenin doğal gaz arz sağlayıcısı konumuna geçmesi gerçekten çok önemli bir durumu işaret ediyor.

TÜRKİYE’NİN DOĞAL GAZ İTHAL ETTİĞİ ÜLKELER

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 2019 yılı Doğal gaz Piyasası Raporu’na göre Türkiye 2019 yılında yaklaşık 45 milyar metreküp doğal gaz ithal etti. Türkiye’nin toplam doğal gaz ithalatı içinde LNG’nin payı 2017’de yüzde 19,5 iken, 2018’de yüzde 22,5’e ve 2019 yılında ise yüzde 28 seviyesine çıktı. 2020 yılının geçmiş aylarında gerçekleşen ithalat verileri LNG’nin payının artacağını gösteriyor.

Diğer yandan 2019 yılında, ithalatta yüzde 33,6 oranıyla en büyük pay sahibi Rusya olurken Rusya’yı Azerbaycan, İran, Cezayir ve Nijerya takip etti. Ancak 2020 yılı içerisinde bu sıralamanın değiştiğini de söylemekte fayda var.

Türkiye bir yandan TANAP gibi tamamlanan ve TürkAkım gibi yapım aşamasında olan uluslararası boru hatları ile enerji arz güvenliğini sağlarken diğer yandan spot piyasada daha hızlı, boru hatlarına kıyasla daha ucuz maliyetli, fiyat dalgalanmalarına karşı esneklik özelliğine sahip ve esnek ödeme imkanı sunan LNG ithalatına ağırlık vermektedir.

İşin ilginç tarafı ise Türkiye doğal gazı Katar’dan, Nijerya’dan, Cezayir’den ve ABD’den LNG olarak sağlarken, LNG’de ABD’nin payı giderek artıyor. Bunun temel sebebi de küresel ekonomik büyümedeki daralma nedeniyle arzın artmasına rağmen talebin düşmesi ve petrol fiyatlarına göre fiyatlanan doğal gazın petrol fiyatlarındaki düşüşten etkilenmesidir.

LNG’nin, boru hatlarıyla taşınan Rus doğal gazından daha ucuz olması nedeniyle Türkiye doğal olarak daha ucuz olan doğal gazı tercih etmektedir. Bu gelişmeler nedeniyle uluslararası rekabette zorlanan Rus doğal gaz tekeli giderek pazar kaybıyla karşı karşıya kalıyor.

DOĞU AKDENİZ DOĞAL GAZ KAYNAKLARI VE YENİ DENKLEM

Doğu Akdeniz, kurulacak yeni doğal gaz piyasasını ve denklemini birçok açıdan değiştirme potansiyeli olan bir bölge. Doğu Akdeniz’de hem bölge aktörleri olan İsrail, Mısır ve Yunanistan hem de bu bölgede yer almayan ama bu denklemde yer almak isteyen AB ülkelerinin, dünyada en fazla doğal gaz üreten ABD’nin ve bu ülkelere ait birçok uluslararası enerji şirketinin yeni denklem için stratejik hamleler peşinde olduğu bilinen bir gerçek.

Açıkçası burada Rusya’ya da özel bir parantez açmak gerekiyor. Rusya bir yandan dünyanın en büyük doğal gaz rezervlerine sahip olması nedeniyle birçok ülkeye doğal gaz ihraç ediyor. Yani başta Türkiye olmak üzere AB’nin arz güvenliğinde stratejik bir önemi var.

Diğer yandan, Doğu Akdeniz’de keşfedilecek ve üretilecek kaynaklar nedeniyle ortaya çıkacak durum da göz önünde bulundurulduğunda, Doğu Akdeniz’de hem AB ülkeleri ile karşı karşıya kalmamak hem de Türkiye üzerinden AB ülkelerine doğal gaz satma konusunda Türkiye ile bir ihtilafa düşmemek adına bıçak sırtı bir politika izlediği de ortada.

Özellikle de bölgenin önemli aktörlerinden olan Libya’nın bölgedeki petrol ve doğal gaz dengesini değiştirme ihtimali nedeniyle Doğu Akdeniz’de kurulacak denklemin dışında kalmamak için çok araçlı bir politika izlediğini de görüyoruz.

KAYNAK : Haber7