Türkiye Kliniği: Yeme bozuklukları sağlığı tehdit ediyor

Tokat’tan okurumuz Serenay Özpınar’ın şikâyeti üzerine doktorlarımıza yeme bozukluklarını sorduk. Uzman Klinik Psikolog Cansu Dülger cevapladı.

Yeme davranışı, hayatı sürdürmek için gerekli olan ve gelişimi bebeklik döneminde başlayan önemli davranışlardan biridir. Bu davranışın gelişiminde ise birçok değişken rol oynar. Bunlar; sosyal çevre, kültür, ebeveynlerin bakım verme becerileri, motor, duygusal ve duyusal becerilerdir. Yani, yeme davranışının önemi ve etkileri oldukça çok yönlüdür.

Yeme bozukluklarıysa yeme davranışının ciddi olarak bozulduğu, birçok faktörün etkisinden dolayı kişinin duygusal ve mental durumlarından kaynaklanan yetersiz veya aşırı besin tüketimiyle sonuçlanan bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, kişinin kendiyle olan ilişkisini olumsuz etkilerken, genellikle öz güveniyle alakalı problem yaşayan kişilerde ortaya çıkmaktadır. Anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza ve tıkanırcasına yeme bozukluğu bu rahatsızlıkta en çok karşımıza çıkan yeme bozukluklarıdır.

Uzman Klinik Psikolog Cansu Dülger

Anoreksiya Nervoza; zayıf olma isteği ile beraber şişmanlık konusunda takıntı derecesinde korkuya sahip olunan bir yeme bozukluğu problemidir. AN problemini yaşayan kişilerin beden algısı oldukça bozuktur. Bu sebeple ihtiyaç olmayan durumlarda bile zayıflamaya çalışma, bunun için sağlıklı olmayan yollara başvurma (kendini kusturma, sürekli aç kalma, vücudun ihtiyacı olduğundan fazla egzersiz) eğilimdedirler. AN teşhisini almış kişilerin hastalıklarını kabul etmemesi, ciddiyetini anlamamaları, kilo konusunda obsesif düşüncelere sahip olmaları, normal kilolarının çok altında olmaları temel özellikleri arasındadır. 

Bulimia Nervoza; Anoreksiya Nervoza’dan farklı olarak kişilerin beden ağırlıklarının normal veya normalin üzerinde olduğu ve kiloları kontrol etmeyi amaçlayan davranışların bulunduğu bir problemdir. Bireyler ani ve engellenemeyen yemek atakları yaşar, kısa sürede yüksek li besinler tüketirler ve bunun arkasından bir rahatlama yaşarlar. Fakat sonrasında şişmanlama korkusu ve pişmanlık hissiyle beraber kusma, laksatif kullanma gibi davranışlara yönelirler. Bir süre sonra bu engellenemeyen bir döngü hâline gelir ve depresif, gergin bir ruh hâline de sebebiyet verir.

Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu; sıklıkla yeme ataklarının bulunduğu bir diğer yeme bozukluğudur. Bu bozukluğun bulunduğu kişiler sürekli yemek yeme hayali kurar, tokken bile yemek yemek isterler, sağlıksız ve kalorili besinler tüketirler, yalnızken rahat ve hızlı bir şekilde yemek yerler. Ataklardan sonra pişmanlık yaşayıp kendilerini eleştirseler de Bulimia Nervoza hastalarında görülen uygunsuz dengeleyici davranışları bulunmaz. Yalnızca sürekli diyet yapma girişimleri bulunur fakat başarıyla sonuçlanmaz veya verilen kilolar geri alınır. Sosyalleşmeyi de oldukça etkileyen bir bozukluktur.

Yeme bozukluğunun ciddiyeti de oldukça önemli bir faktördür. Kişinin hayat akışını bozması, ruhsal ve fiziksel sorunlara sebebiyet vermesi hâlinde tedaviye başlanması önerilir. Tedavi için bireysel psi­koterapi teknikleri, aile terapisi, grup psikoterapisi ve farmakolojik tedavi kullanılabilen tedavi yöntemlerindendir.

Hayati tehlike hâline bile gelebilen bu bozukluk zorunlu tedavi ve hastane yatışına kadar gidebildiğinden ciddiyetinin kavranması, özellikle kritik dönemi olan ergenlik çağındaki bireylerin ihmal edilmemesi gereklidir.