Türk otomobilinin kısa tarihi: Asırlık hayal gerçek oluyor

05 Kasım 2017 Pazar 14:54

Türkiye’de otomobil üretimine dair girişimler, 1929’lara kadar uzanmaktadır. İlk montaj fabrikası 1929 yılında Türkiye’nin ilk serbest bölgesinde kurulmuş ancak Ford’un Tophane Otomobil Montaj Fabrikası 1930’da Büyük Buhran denilen, ABD merkezli ekonomik krizde gelişim gösteremeden sona ermiştir.

İstanbul sevkiyat sahası, İstanbul Limanı, Ford İstanbul (1925-1944)

1954 yılında arazi şartlarında da kullanılmaya uygun olan Jeep modellerinin Türkiye’de üretilmesi için Tuzla Jeep Fabrikası kurulmuş, 1955’te ise ticari kamyonet üretimine geçilmiştir. 1958’den itibaren üç sene Fuldamobil lisansı ile İstanbul Şişli’de ufak ilk Türk otomobili Nobel 200 üretildi.

Türk otomobili Nobel 200

1959 yılında Ford Motor Company ve Koç grubu girişimiyle Otosan kurulmuş ve otomobil üretimine dönük yatırımlar bakımından ilk adım atılmıştır. 1960 yılında kadrosu bütünüyle Türk olan Otosan fabrikasında günde 4 adet Ford Consul otomobil ile 8 adet Ford Thames kamyon üretimine, 1967 yılında da hafif ticari araç Ford Transit üretimine başlanmıştır.

İlk yerli otomobil: Devrim

1961 yılında dönemin Devlet Başkanı Cemal Gürsel’in emriyle Eskişehir Devlet Demiryolları Fabrikası’nda (bugünkü TÜLOMSAŞ) Türk mühendisler tarafından tamamıyla Türkiye’de tasarlanıp, geliştirilen ilk otomobil üretilmiş ve araca Gürsel’in isteği üzerine Devrim adı verilmiştir.

135 gün gibi çok kısa bir zamanda son derece kısıtlı imkanlarla tamamen Türk yapımı bir otomobil geliştirilmiş, bundan 4 tane üretilmiş, otomobiller için 3 farklı tipte 10 adet motor üretilmiştir.

Türk milletinden hak ettiği ilgiyi gören Devrim otomobilleri ne yazık ki yatırım konusunda aynı ilgiyi görememiş ve seri üretime geçememiştir.

Gerçekleşemeyen ikinci yerli otomobil: Zafer

1960’ların ortalarına doğru TOE Volvo ile ortak araç üretiminde bulunma çalışmaları yapmış ve Volvo firmasıyla anlaşma sağlanamayınca 1968 yılında Triumph firmasının ortaklığı ile ‘Zafer’ marka yerli otomobil üretme çalışmalarına başlanmıştır.

Önce sedan modelinin, daha sonra ise station wagon ve pick-up modelinin üretilmesi düşünülen aracın daha tanıtım aşamasında iken bazı kişilerin ve çevrelerin baskısı nedeniyle üretiminden vazgeçilmiştir.

İlk başarılı otomobil: Anadol

1966 yılına gelindiğinde Otosan, İngiliz Reliant firmasına prototipini hazırlattığı ve prensipte fiberglas gövdeli, iki kapılı, bütün mekanik parçaları Ford’dan alınan, adı bir yarışma sonucu belirlenen otomobilini Anadol’u üretmeye başlamıştır.

1966 Otosan üretimi Anadol

1968 – 1980 dönemi

Anadol’un üretime başlamasından sonra 1968 yılında Tofaş kurulmuş, 1971 yılında Murat 124 modelini İtalyan Fiat lisansı ile üretmeye başlamıştır. Yine 1969 yılında kurulan Oyak Fransız Renault lisansı ile ilk modelini 1971 yılında Renault 12 olarak hayata geçirmiştir.

1980 yılında Devrim’den sonra motoru da dahil olmak üzere bütünüyle Türkiye’de Otosan tarafından tasarlanan “Çağdaş” modeli, endüstri tasarım ödülü almıştır. Çağdaş modeli yeni bir Anadol modeli olarak tasarlanmıştı ve motor olarak Wankel Tipi Motor kullanılmıştı.

Anadol modeli olarak tasarlanan ‘Çağdaş’

1985 yılına gelindiğinde Otosan Ford Taunus modelini, Oyak Renault ise ikinci bir model olarak Renault 9 modelini üretmeye başlamıştır. İki yıl sonra 1987’de ise Türkiye’nin ilk hatchback modeli olan Renault 11 bantlardan çıkmış ilk dizel motor da Anadol pikap’a takılmıştır.

1989 yılında motor ve karoserde yapılan değişikliklerle Renault 12 serisi, Toros modeline dönüştürülmüş ve 2000 yılına kadar üretimi devam etmiştir.

2000 yılına kadar üretilen Toros modeli otomobil

90’lı yıllarda Renault’nun üst sınıf modeli Renault 21’in üretimine başlanmıştır. İlk yerli üretim Opel’ler ve Toyota Corolla yollara çıkmıştır.

1996 yılında klasik otomobil tutkunu Prof. Dr. Hasan Yurdakul klasik tipteki Maral marka otomobillerin üretimine başlamıştır. Araçların üretimi günümüzde halen sürmektedir ve üretim tamamiyle elle yapılmaktadır.

Maral marka otomobil

1997 yılında yine ilk yerli üretim olarak Honda Civic ve Hyundai Accent üretimine başlanmıştır.

2000 – 2010 dönemi

2011 yılında dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yerli otomobil üretecek bir babayiğit aranıyor sözleri ile otomobil serüveni tekrar başladı.

2015 yılında TÜBİTAK öncülüğünde SAAB’dan 9-3 modelinin fikri mülkiyet hakları satın alınarak yerli otomobile yönelik geliştirme çalışmaları başladı.

2017 yılında otomobil üretimi için yerli sanayicilerden oluşan ortak bir konsorsiyum kuruldu. Bu konsorsiyum ile Türkiye’nin otomobil projesi ortak girişim grubu işbirliği protokolü imzalandı.

KAYNAK : yeniakit