Mevlüt Çavuşoğlu: Rusya’ya Boğazları kapatamayız

Dışişleri Bakanı, savaş durumunda bile Rusların Boğazlardan geçebileceğini söyledi. Çavuşoğlu “Biz savaşın tarafı değiliz” dedi.

M. AYBİKE SİNAN | NUR SULTAN

, resmî temasları çerçevesinde bulunduğu Kazakistan’ın başkenti Nur Sultan’da Ukrayna krizini değerlendirdi. Çavuşoğlu, ’nın ilhakına karşı olduklarını ve bölgede savaş istemediklerini söyledi. Dışişleri Bakanı “Türkiye’nin başından beri bu konudaki tutumu net. Biz her ikisiyle de iyi ilişkileri olan bir devlet olarak tansiyonun düşmesi için elimizden gelen sağduyulu çabayı gösterdik. Bir ilhaka ya da savaşa karşıyız, tanımaya karşıyız. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü destekliyoruz. Biz savaşın tarafı değiliz. Herhangi bir çatışmanın içinde olacak bir ülke değiliz. Dengeli ama hakkaniyetten yana uluslararası hukuktan yana ilkesel tutumumuzu sürdürmeye devam edeceğiz. Bu askerî harekatın bir an önce bitmesi için elimizden gelen çabayı göstereceğiz” dedi.
Bakan Çavuşoğlu herkesin merak ettiği konuları özetle şöyle değerlendirdi:

(Ukrayna’nın Türkiye’den Boğazların kapatılması talebi):  Ukrayna resmî bir talepte bulundu. Montrö Antlaşması’nın maddeleri gayet açık ve net. Bugüne kadar Türkiye Montrö Antlaşması’nı tereddütsüz her seferinde uygulamıştır. Yani Türkiye’nin taraf olmadığı bir savaşta, savaşın tarafı olan ülkelerle ilgili alınabilecek tedbirleri var. Boğazlardan savaş gemilerinin geçişini Türkiye durdurabilir. Ama Montrö Sözleşmesi’nde ayrıca bir şey var. Burada savaşın tarafı olan ülkelerin gemilerinin kendi üslerine dönme talebi olursa, o zaman ona izin verilmesi gerekiyor. Uzmanlarımız bir kere savaş hâli var mı onu çalışıyor. Ukrayna bunu ülkenin tamamını işgal yönünde bir askerî harekât olarak tanımlıyor. Savaş hâlini hukuken kabul edersek bu süreç başlayacak. İkincisi, savaş hâlini kabul edersek, Montrö bağlamında savaş gemilerinin geçişini yasaklayacağız. Ama yasaklasak da Rusların böyle bir hakkı var. Sözleşme yapılırken, Rusya kendisince madde koydurmuş. 19’uncu, 20’nci, 21’inci madde bunları düzenliyor. En sonunda diyor ki, kıyıdaş ülkenin gemisi kendi üssüne dönme talebiyle geçmek isterse buna izin verilir.

(Rusya nerede durur?):  Biz askerî harekâtın hemen durmasını istiyoruz. Dün bu amaçla Cumhurbaşkanı’mız, Putin ile bir görüşme yaptı. Geçtiğimiz günlerde (Rusya Dışişleri Bakanı ) Sergey Lavrov ile görüştük. (Ukrayna Dışişleri Bakanı ) Dmitro Kuleba ile de görüşmüştük. Onları Antalya’da bir araya getirebilir miyiz diye konuşmuştuk. Rusya ‘İkili konuları konuşmak için bir araya geliriz. Kuleba şimdi New York’ta. Biz yardımcısı Emine Hanım ile görüştük. Onlar, sekiz saat içinde Kiev’e gelebileceklerini söylüyorlar. Biz çabalarımızı sürdüreceğiz ama her şeyin bizim elimizde olmadığını da başından beri söylüyoruz.

(Batı’nın Rusya’ya yaptırımlarından Türkiye nasıl etkilenir?):  “Her bir yaptırım, herkesi etkiler. Bu muhakkak. Yaptırımlar bazen bazı ülkeler için fırsatlar da ortaya çıkarır fakat biz prensip olarak yaptırımların sorunları çözmediğini eskiden beri söylüyoruz. Gözlemlediğimiz de bu. Rusya’ya yönelik yaptırımlara baktığımız zaman daha çok şahıslara yönelik olduğunu görüyoruz. Bazı ekonomik özellikle finansal yaptırımlar var. Sonuçta yaptırımların bizi ne kadar etkileyeceği yaptırımların ölçüsüne kapsamına bakar. Mesela doğalgazı, petrolü kapsayacak mı? Mutlaka sadece bizi değil, Avrupa’yı da etkiler. Turizmi de mutlaka etkiler. Bu sürecin ne kadar süreceğine bağlı.

(Kırım Tatar Meclisi Türkiye’den sığınma isterse?):  Bizim Kırım Tatarlarına kapımız her zaman açık. Kırım’ın illegal ilhakını tanımadığımızı her vesileyle söylediğimiz gibi bu süreçte de ülkemize gelen Kırım Tatarı kardeşlerimize de kucak açtık. Türk soylulara özel bir statü ile vatandaşlık veriyoruz. Kırım Tatarlarını da bu statüye dahil ettik. İlave gelmek isteyen olursa, biz her türlü yardımı yaparız.

ABD’nin, diğer Batılıların başından beri konuştuğu şey yaptırımlar. Herhangi bir asker göndermeyeceklerini zaten söylediler. Verdikleri silah, askerî ürünler ile ilgili içeriği nedir, ne değildir, o konuda bir şey söylemek istemem.

TAHLİYE PLANI HAZIR

Ukrayna’da yaşayan 20 binden fazla Türk vatandaşının güvenli tahliyesi için çalışmalar sürüyor. Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna’dan ayrılmak isteyen Türk vatandaşları için gerekli destek ve yönlendirmenin sağlanacağını duyurdu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tahliye planına ilişkin şunları söyledi: Ukrayna’da 20 bin civarında vatandaşımız vardı. Telefonlarımızı 7 gün 24 saat açık olarak paylaştık. İşleri olmayanların yavaş yavaş Ukrayna’dan ayrılmalarını da söyledik. 22 Şubat’taki tanıma kararından sonra da yine vatandaşlarımıza ulaşarak bölgeyi terk etmelerini söyleyerek ilave uçuş planladık. Öğrencilerimizden sadece dört bilet satılınca uçuş iptal edildi. Ama planlamamızı da yaptık, öğrencilerimizi de buradan uygun bir şekilde tahliye edeceğiz. Hiç ayrılmak istemeyenler, ailesi, işi gücü olanlar da var. Biz muhtemel bir gelişmede hava, kara ve deniz yoluyla vatandaşlarımızı nasıl tahliye edeceğimize yönelik planlamamızı yaptık. Bütün hava sahası kapatılırsa komşu ülkelere, Moldova, Polonya ve Romanya’ya vatandaşlarımızı kara yolundan geçirmek için gerekli çalışmaları yaptık. Türk otobüs firmalarıyla ücretini biz karşılamak üzere anlaştık.