“KAATI’ sanatı ile yazıyorum

Dürdane Ünver ve Proje Grubu

İlki mezartaşı örnekleri ile başlayıp ikinci durağı ciltler olan geniş çaplı projenin 3. adımında yüzyıllar boyu insanlık tarihine ışık tutan ve yer edinen ayetler, özlü sözler, şiirler ve ilk sesler farklı dünya alfabelerine bürünen görünümleri ile karşımıza çıkıyor. Göktürk Alfabesi’nden Sanskritçe’ye, eski Türkçe’den Latin Alfabesi’ne dek uzanan bu serüvende kağıdın yazıyla olan mucizevi buluşmasına şahit oluyoruz. Sanatseverleri çok renkli büyülü bir yolculuğa çıkaran “Kaatı’ Sanatı ile Yazıyorum” sergisi; geometrik desenler, stilize edilmiş floral motifler, istiflenmiş hat yorumları ve yazılı hatlar ile çok sesliliği de dile getiriyor.

KAATI’ (Kağıt Oymacılığı) “ Sabrın Kağıtta Sınanması “   Sözlük anlamı kesmek olan kaatı’ klasik Türk kitap süsleme sanatlarında kağıt veya deri oyma olarak bilinir. İncelikten yeni bir incelik yaratma sanatıdır bir bakıma. Kağıtta sabrını deneyen kişilere ise katta’ adı verilir.  Kaatı’; diğer tezyini sanatlarda olduğu gibi sabır isteyen bir sanat dalıdır. Kaatı’ eserler, kağıt veya deri üzerine çizilmiş yazı veya motifin özel bir keski ile oyularak başka bir zemine yapıştırılması ile oluşur. Oyulup çıkarılan motife “erkek“, içi oyulan motife “dişi” adı verilir. Aherli, ebrulu, bitkilerle boyanan kağıtlar, oyulacak motifler için uygundur. Oyulan motifler; su ve nişasta karışımından oluşmuş, “muhallebi” adı verilen özel bir yapıştırıcı ile yapıştırılır. Bu malzemelerin beraberliğinden, seyrine doyum olmayan güzellikler yaratılır.  Kağıt oymalar; eski cilt kapaklarında, albümlerde, el yazmalarında, murakkalarda, hat levhalarda, bahçe tasvirlerinde ve yazı çekmecelerinde hayat bulur. Tarihte önemli örnekleriyle karşımıza çıkan kağıt oymacılığı Fatih Sultan Mehmed, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde parlak dönemler yaşamıştır. XVI. yüzyıldan günümüze gelişerek ulaşmış, her çağın anlayışında kendisine yer bulmuş bir sanattır. XVIII. yüzyılda diğer tezyini sanatlarla birlikte unutulmaya yüz tutan sanatı tekrar hayata geçiren ise; merhum ORD. PROF. DR. A.SÜHEYL ÜNVER olmuştur. Günümüz kaatı’ sanatı icracıları, Süheyl Hoca’nın tedrisatından geçenler ve onların yetiştirdikleridir.  Günümüz kağıt oymacılığının temsilcileri sayıca az da olsalar, Süheyl Ünver Hoca’nın çizdiği yolda, sabırla çalışmalarını sürdürüyorlar. Geçmişten geleceğe gidecek mirası, günümüze ait dokunuşlarıyla zenginleştirerek…

DÜRDANE ÜNVER  Kaatı’ Eğitim Görevlisi  ÖZGEÇMİŞ: Dürdane Ünver (1948) İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Bölümü mezunudur. Türk Süsleme Sanatları’nı çalışmalarıyla ihya eden Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver başkanlığında Topkapı Sarayı Nakışhanesi’nde 1976’da başlayarak tezhip eğitimi almıştır. Minyatür ve kaatı’ dallarında Gülbün Mesara ile çalışmıştır. Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver tarafından tezyinattaki başarısına binaen kendisine 1985 senesinde icazet verilmiştir. 1978’den itibaren 4 kişisel 200’e yakın yurtiçi/yurtdışı karma sergiye katılan sanatçının çalışmalarının 50’si yurt dışında 200’den fazlası yurtiçindeki özel koleksiyonlardadır. Abudabi Kültür Merkezi, Bosna Müzesi, Hollanda ve Türkiye’deki özel koleksiyonlarda eserleri bulunan sanatçı 1991’de 2 yarışmada ödüle hak kazanmış, 1990-2015 arasında 25 adet “Teşekkür Belgesi” ile onurlandırılmıştır. Uluslararası 2010 İstanbul Avrupa Kültür Başkenti ve aynı tarihte Beyoğlu Belediyesi Uluslararası Gençlik Projesi kapsamında proje grubuyla yer almıştır. 2012 Uluslararası Cilt Sempozyumu’nda Proje Grubu’yla yapmış oldukları cilt çalışmaları sergilenmiştir. 2013’te “All Arts İstanbul” Fuarı’na, 2015’te İtalya/Floransa’da The Biennalle Intenasionale d’Arte Contemporenea Di Frienze’ye eserleriyle katılmıştır. 2004-2010 yılları arasında T.B.M.M. Milli Saraylar, 2011 yılından itibaren Mimsanat Akademisi’nde kaatı’ üzerine eğitim vermiştir. Halen Mim Sanat Akademisi’nde proje çalışmalarına devam etmektedir.

KAYNAK : STAR GAZETESİ