Bosna Hersek’teki yazma eserler restore edilecek

Yunus Emre Enstitüsünün, Kalkınma Bakanlığı ve Merkez Bankası ile ortaklaşa sürdürdüğü “Balkanlar’da Kültürel Mirasın Yeniden İnşası Projesi” kapsamında, Bosna Hersek’in güneyindeki Mostar şehrinde kurulacak yazma eser restorasyon atölyesine teknik donanım yardımı yapıldı.

Aralarından Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesinin emekli müdürü Dr. Nevzat Kaya ve Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Aydemir’in de bulunduğu uzmanlar heyeti, Mostar’daki Hersek-Neretva Arşivi’ni ziyaret etti.

Proje kapsamında Bosna Hersek’te kurulacak 3 yazma eser restorasyon atölyesi için teknik donanım yardımında bulunuldu.

Hersek-Neretva Arşivi Müdürü Mumin İsic, Bosna Hersek’teki yazma eser restorasyon çalışmaları için sağladığı donanım desteği için Türkiye’ye teşekkür etti. İsic, arşiv bünyesinde Osmanlı dönemine ait bin 116 belge bulunduğunu kaydetti.

Nevzat Kaya da atölyelerin yönetimini üstleneceğini belirtti. Fiziksel anlamda hasar görmüş belgelerin düzenlenmesi ve ömürlerinin uzatılmasının projenin amacı olduğunu dile getiren Kaya, “Restorasyon kapsamında kullanılacak çok sayıda teknik donanımla birlikte buradaki insanları eğitmeyi de amaçlıyoruz” dedi.

Sultanahmet Camii’nin restorasyonu tamamlandı

Sultanahmet Camii’nde uzun süren çalışmalar kapsamında caminin 6 minaresinden birinin kaymakta olduğu tespit edilmişti. 400 yıllık caminin sağ ön minarenin konservasyonu için hummalı bir çalışma başlatılmıştı. Yaklaşık 2 yıl süren restorasyon çalışması sona erdi. 400 ile 700 kilogram arasında değişen 532 taş sökülerek laboratuvar çalışmaları sonucunda yeniden örüldü.Restorasyon 2 yıldır devam ediyorduİstanbul Vakıflar 1.Bölge Müdürü Mürsel Sarı, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılan restorasyon hakkında bilgiler verdi. Restorasyon çalışmalarının öngörülenden farklı şekilde ilerlediğini ifade eden Sarı, minare taşlarında ciddi derecede aşınmalar meydana geldiğini ifade etti. Toplamda 532 taşın söküldüğü restorasyonun bilimsel çalışmalarla desteklendiğinin altını çizen Sarı konuşmasının devamında şu ifadelere yer verdi:”Minare taşları 400 ile 700 kilogram ağırlığında””Projede 25 sıra taşın sökülmesi ön görülüyordu. Bunlar söküldüğünde baktık ki minare taşlarını birbirine bağlayan aparatlarda ciddi aşınmalar olmuş. Tekrar danışman ve statik hocalarımız tarafından 6 sıra daha sökülmesi ön görüldü. Onların da sökümü yapıldıktan sonra tekrar taşlar örülmeye başlandı. Bahsettiğimiz her taşın bir tanesi 400 ila 700 kilo ağırlığında. Toplam 532 adet taş söküldü. Bunların her birinin laboratuvar ortamında deneyleri yapıldı. Ne kadar aşınma var, hangileri tamamlanacak gibi ölçümler yapıldı. Yaklaşık 371 tanesinde konservasyon işlemi uygulandı. 28 taşta herhangi bir kayıp yoktu, onlar aynı şekilde kullanıldı. Diğer kalan 170 küsur taş da yeniden imal edilerek minareye koyuldu. 2 yıl gibi bir süre içerisinde geçtiğimiz eylül ayı bitmiş oldu”Çalışmalar kapsamında minarenin bakır alemi ve 16.5 metre yüksekliğindeki ahşap seren direği de söküldü. Kurşun kaplamaları yapılarak minare statik açıdan sağlamlaştırıldı.Turistler ‘Mavi Cami’ diye adlandırıyorSultanahmet Camii, 1609-1616 yılları arasında Osmanlı Padişahı I. Ahmed tarafından İstanbul’daki tarihi yarımadada, Mimar Sedefkar Mehmed Ağa’ya yaptırılmıştır. Cami mavi, yeşil ve beyaz renkli İznik çinileriyle bezendiği için ve yarım kubbeleri ve büyük kubbesinin içi de yine mavi ağırlıklı kalem işleri ile süslendiği için Avrupalılarca ‘Mavi Cami’ (Blue Mosque) olarak adlandırılır. Sultanahmet Camii, Türkiye’nin 6 minareli ilk camisidir.

Aydemir Bosna Hersek’te yaşanan savaşta çok sayıda arşivin hasar gördüğü, bu belgelerin Bosna Hersek ile Türkiye arasında ortak kültür miras sayıldığını vurguladı.

Mostar Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Yunus Dilber ise projenin farklı Balkan ülkelerinde 3 yıldır devam ettirildiğine dikkati çekti. Dilber, “Daha önce Makedonya, Kosova, Hırvatistan ve Bosna Hersek’te yaklaşık 30 bin arşiv belgesini dijital hale getirdik. Proje sayesinde iki ülke arasındaki ortak kültürel mirası korumayı hedefliyoruz.” ifadelerin kullandı.

“Balkanlarda Kültürel Mirasın Yeniden İnşası Projesi” kapsamında, Bosna Hersek Arşivi, Saraybosna Tarih Arşivi ve Hersek-Neretva Arşivinde kurulacak tamir atölyelerinde, başta Osmanlı döneminden kalanlar olmak üzere hasar görmüş yazma eserler ve tarihi belgelerin tamir edilmesi hedefleniyor.

KAYNAK : Yenişafak