Avustralya’daki Gelibolu

1915 Çanakkale savaşları iki ülkenin kaderini belirledi. 

Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’nda ‘yedi düvel’le baş edebilme cesaretinin dayanağı oldu; Avustralya ve Yeni Zelanda’nın da ‘kuruluş’ özgüveninin.

Yıllar önce Gelibolu’da tanık olduğum Anzak şafak törenini bu yıl Avustralya’da, ‘dünyanın en yaşanabilir kentlerinden’ Melbourne’da izledim.

Avustralya, Gelibolu anmasına büyük önem veriyor. 25 Nisan resmi tatil ve törenler akşama kadar sürüyor. Törenlere katılım da çok yüksek ve coşkulu. Ertesi günün gazetelerinin manşetleri de Anzak Günü’ne ilişkin… 

Şaşırtıcı değil, zira Avustralya’nın ‘devlet’ olarak varlığı Gelibolu’ya dayanıyor.

Melbourne’daki törenler, 

Federasyon Meydanı’ndan Anzak Anıtı’na uzanan 1,5 kilometrelik yolda yapılıyor.

Türkiye’de ilkbahar başlarken Melbourne’da yağmurlu bir sonbahar günü vardı. Tören grupları, gece yarısından itibaren meydanda toplanıp yürüyüş düzeni alırken, Anzak Anıtı çevresinde de tören kıtaları ve halk toplanmaya başladı.

Günün ilk ışıklarıyla birlikte saygı duruşu yapıldı, ardından kent korosu tarafından Avustralya Milli Marşı ve iki dünya savaşında hayatını kaybeden Anzak askerleri adına yazılmış şarkılar seslendirildi.

Asker ve sivil konuşmacılar, Gelibolu ve Avustralya tarihindeki yerine ilişkin konuşmalar yaparken, yağmura rağmen başları üzerinde şemsiye tutanlar olmaması dikkat çekiciydi. Törenden sonra Anıt’ın altındaki müzeyi gezdim. 

Çoğu Türkiye’de bilinmeyen Gelibolu cephesi fotoğrafları, çıkarma filikaları, üniformalar ve 1917’de Filistin cephesinden getirilen elde dikilmiş Türk Bayrağı’nın sergilendiği müzede savaşı anlatan belgesel filmler de gösteriliyor.

Sabah 8:30’da Victoria Eyaleti Başbakanı, vali, belediye başkanı ve diğer yetkililerin bulunduğu tribünde yerimizi aldık. Gelibolu ve daha sonra Almanya’ya karşı Batı Avrupa ve Filistin cephelerinin yanı sıra, Kore ve Vietnam gibi savaşlarda görev yapan birlikleri temsil eden gruplar birer birer selam vererek önümüzden geçtiler.

Gelibolu ve 1. Dünya Savaşı gazilerinin madalyalarını taşıyan çocukları ve torunlarını, antika otomobillerin içinde Kore, Vietnam gazileri, onları da Anzak ordusuna asker veren göçmen toplumların grupları, ordu ve okul bandoları izledi.

Tören gruplarına katılan yaklaşık 3 bin kişiye, yol boyunca toplanan 10 binin üzerinde Avustralyalı eşlik etti. Böylesi bir katılım sanırım dünyanın başka bir ülkesinde yok. Zira tören geçişi tam ‘4 saat’ sürdü…

 ‘ALMAN KAHRAMANLIĞI’ YOK

 Anzaklar, 1. Dünya Savaşı’nda Gelibolu’dan sonra Fransa’da da Almanlar’a karşı savaştı. Ancak Avustralya’da Türkler için anlatılan kahramanlık hikayeleri Almanlar için anlatılmıyor. Almanya ‘savaşın bir parçası’, ancak Gelibolu ve Türkler bugünkü ‘Avustralyalılık’ duygusunun bir parçası olmuş.

KAYNAK : STAR GAZETESİ