Alp Er Tunga ortak değerimiz

Sağlık
13 Ekim 2021
0 YORUM
111 KEZ OKUNDU

Geçtiğimiz hafta Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necati Demir hepimizi heyecanlandıran güzel bir haber duyurdu. Demir …

Geçtiğimiz hafta Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necati Demir hepimizi heyecanlandıran güzel bir haber duyurdu. Demir, Türk hakanı Alp Er Tunga’nın mezarının Özbekistan’ın Buhara şehrinde tespit ettiğini açıkladı. Konuyla ilgili detayları konuştuğumuz Prof. Dr. Demir, “Bu durum Türk milletini birleştirecektir. Çünkü Alp Er Tunga, bütün Türklerin ortak değeridir. Kıpçakları, Kırgızları, Özbekleri, Azerbaycan’ı, bizi yani Türkleri bir yerde toplayacaktır” diyor.

Alp Er Tunga’nın mezarını bulduğunuz haberi hepimizi heyecanlandırdı. Önce bu süreci bize anlatmanızı isteriz.

Ben Türk destanlarının tamamını yayınlamaya çalışıyorum. Bu konular arasında Alp Er Tunga çok önemli bir yere sahip. Yaklaşık 25 yıldır bu konular hakkında veri topluyorum ve büyük bir arşiv oluşturdum. Alp Er Tunga hakkında çok fazla bilgiye erişince, alan araştırması yapmak için Özbekistan’a gittim. Özbekistan’da alan araştırmasına İran-Turan sınırındaki Ceyhun Irmağı’ndan başladım. Daha sonra Buhara’ya geçtim. Buharalı bir yazar 942’de bir kitap yazmış. O kitapta Alp Er Tunga’nın Buhara şehrini kurduğunu, orada yaşadığını ve orada öldüğünü yazmış. Başka kaynaklar da Alp Er Tunga’nın mezarının Buhara’da olduğunu yazar. Ben de eldeki kaynakları kullanarak mezarın yerini tespit ettim.

Mezarın şu an durumu nasıl?

Mezar bir kümbet şeklinde ve hemen şehrin yanında yer alıyor. Şu an güvenlik açısından mezarın yerini açıklayamıyorum. Elimdeki bütün verileri Özbekistan devletine aktardım. Yetkililer şu an konuyla ilgileniyor. Benim hedefim oraya muhteşem bir müze ve türbe yaptırmak.

Yer tespitini nasıl yaptınız?

Arap ve Fars kaynaklarında bir evliyanın mezarından bahsediliyor. Aynı kaynaklarda Alp Er Tunga’nın mezarının o evliyanın mezarına yakın bir yerde olduğu söyleniyor. Ben yolculuğun öncesinde haritaları hazırlamıştım, ilk önce evliyanın mezarını belirledim. Evliyanın yerinden hareketle de Alp Er Tunga’nın mezarını buldum.

DEVLETLER SOYLARINI DAYANDIRIYOR

Peki Alp Er Tunga Türk tarihinde neden kilit bir noktada duruyor? Biraz bu hususu detaylandıralım mı?

Türk devlet kurma geleneğinde kut alınması veya devletin babadan oğula geçmesi gerekir. Türk tarihi boyunca çok sayıda devlet kendi soylarını Alp Er Tunga’ya dayandırır. Hun Devleti ve Kök-Türk Devleti’nin ardından kurulan Uygur Devleti kendi köklerini hep Alp Er Tunga’ya dayandırıyor. Selçuklular da yine bunu yaparlar. Bakın Ebu’l Gazi Bahadır Han’ın Şecere-i Terakime adlı eserinde şöyle anlatır: “Selçuklular, “Biz Türkmeniz. Biz kardeşiz” deyip durdular. Oğuz iline ve halkına faydaları olmadı. Padişah olunca: “Biz, Türkmenlerin Kınık boyundanız” dediler. Selçuklular, padişah olduktan sonra ayrıca “Erfasiyap’ın bir oğlu vardı. O küçük iken Keyhusrev’den kaçıp Türkmen’in Kınık boyunun içine delip yerleşti. Burada büyüyüp çoğaldılar. Kınık’ın oğulları ve Efrasiyap’ın neslindeniz” dediler. Atalarını sayıp otuz beş göbekte Efrasiyap’a bağladılar.” Efrasiyap, Alp Er Tunga’dır. Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda da aynı durum söz konusu olur. Ertuğrul Gazi’nin babası Süleyman Şah olmadığı halde kut almak için Alp Er Tunga’nın soyundan gelen Kutalmış oğlu Süleyman’a dayandırıldı. Yani Alp Arslan’ın amcasının çocuğu yaptılar. Sırf devlet kutu alabilsin diye. Burada da kendilerini Alp Er Tunga’ya dayandırırlar.

KAYITSIZ KALINMASI MÜMKÜN DEĞİL

Alp Er Tunga’nın tarihi bir kişilik olmadığını söyleyenler de var. Siz bu hususta neler söylersiniz?

Alp Er Tunga yaşamamış olsaydı onun adına neden bir ağıt yakılsın? Bu ağıt Divan-ı Lügat-it Türk’te geçiyor.

Bu mezarın bulunmasının sonuçları neler olacak?

Bu yeni bir başlangıç. Bu durum Türk milletini birleştirecektir. Çünkü Alp Er Tunga, bütün Türklerin ortak değeridir. Kıpçakları, Kırgızları, Özbekleri, Azerbaycan’ı, bizi yani Türkleri bir yerde toplayacaktır.

Şu an siz bilgileri Özbekistan’daki yetkililerle paylaştınız. Tahminen bu süreç ne kadar zaman alır?

Önümüzdeki günlerde Özbekistan’da bir seçim olacak. O yüzden net bir tahminim yok. Dosya onların elinde ve bu dosyaya kimsenin kayıtsız kalması mümkün değil. Çok hızlı bir şekilde konunun üzerine çalışılacağını düşünüyorum. Ortada çok ciddi, tarihin akışını değiştirecek bir konu var. Şu an o dosya Özbekistan cumhurbaşkanının önünde.

KIYMETLİ ÇALIŞMALAR VAR

Bugüne kadar bugüne kadar neden acaba böyle bir çalışma yapılmadı?

Orada çok değerli bilim adamları var. Ancak uzun yıllar boyunca Ruslar bu tür çalışmaları yasaklamışlar, unutturmuşlar. Hâlâ da o günlerin şokunu atlatamamış görünüyorlar. Bu nedenle bir süre daha farklı ilgi alanları üzerine çalışmışlar. Şükürler olsun biz işgale uğramadık, okullarımız devam etti, eserlerimiz yağmalanmadı. Bu nedenle tarihimizle bağımız kopmadı. Ben Anadolu’ya inanıyorum. Türk dünyasının yeniden ışıtacak, aydınlatacak çok başarılı ve yetenekli gençler yetişiyor. Burada çok kıymetli çalışmalar yürütülüyor, diğer Türk cumhuriyetlerinde de bu çalışmalar sürüyor. Ben tüm bu çalışmaların çok değerli olduğunu düşünüyorum.

Sosyal medyada bazı eleştiriler de oldu. Bunlara cevap vermek ister misiniz?

Herkese sakin olmasını, beklemesini öneririm. Erken beyanda bulunmak insanı yanlışa götürür. Önümüzdeki günler çok daha sürprizli olaylara gebe. Sakin olmakta fayda var. Alan araştırmalarında ve Alp Er Tunga’nın kurgan mezarının bulunmasında Özbekistan Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev’in damadı Sayın Otabek Umarov’un desteği baştan sona bizimle idi. Destekleri ve katkıları için kendisine sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.

Alp Er Tunga Kimdir?

Alp Er Tunga, veya Alp Er Tonğa (Altay Türkçesi: İlb Er Tonga), efsanevi bir Türk hakanıdır. Alp” (alp, yiğit, kahraman, bahadır), Er” (er, erkek, adam) ve tonğa” (babür/bebür) anlamındadır. Zaman zaman Saka Hanı olarak bahsedilir. Tunga sözcüğü aslında leopar cinsinden yırtıcı bir hayvanın adıdır. Bir yiğitlik simgesi olarak alplere isim diye verilir. Uzun saçlı olmak Tunga’yı çağrıştırdığı için alpler saç uzatırlar. Ayrıca cengaverler yırtıcı hayvanların özellikle de aslan, kaplan, pars, tunga gibi hayvanların postlarını giyerler. Bu postlar savaşçılığın sembolüdür. Alpar Tunga Han, yanında iki tane tunga (leopar) ile resmedilir, sırtında da bir post vardır, postun dişleri başının üzerinden görünür. Tüm Türk Dünyasında olduğu kadar, İran ve Ortadoğu halklarının pek çoğu tarafından tanınır. Selçukluların 33 atasından biri olarak sayılır. Yeraltındaki 100 sütunlu demir sarayında yaşar. Alpar sıfatıyla anılır. İran mitolojisinde adı Afrasyab olarak geçer. Yaşamıyla ilgili bilgiler efsanelere dayanan Alp Er Tunga’nın, Turancılarca Türklerin eski atalarının soyundan geldiği öne sürülür. Ayrıca, Divân-ı Lügati’t-Türk’te ve Kutadgu Bilig’de, İran destanı Şehnâme›nin kahramanlarından Efrasiyab (Afrasyab)’la aynı kişi olduğu belirtilir. Şehname›ye göre İran – Turan savaşları sırasında Zaloğlu Rüstem ile giriştiği mücadele sırasında pusuya düşürülüp öldürülmüştür. Öldürülmesiyle ilgili Alp Er Tunga Sagusu, Divân-ı Lügati’t-Türk’ün çeşitli yerlerinde örnek metin olarak verildiği söylenmektedir.