Afganistan’ın organ pazarı haline gelen kenar mahalleleri: 6 ve 8 yaşındaki iki kızımın akabinde böbreğimi sattım

The Guardian’ın haberine nazaran, Batı Afganistan’da sıcaklıklar sıfırın altına fikir Delaram Rahmati isimli bayan sekiz çocuğu için yiyecek bulmakta zorlanmaya başladı. 

Dört yıl evvel ülkenin Badgis eyaletindeki konutundan ayrılan Rahmati ailesi, Herat kentinin kenar mahallelerinden birinde plastik çatılı kerpiç bir kulübede yaşamaya başladı.  

AFGANİSTAN’DA 3,5 MİLYON KİŞİ YERİNDEN EDİLDİ

Kuraklık, köylerini yaşanmaz, toprağı da işlenemez hale getirdi. Konutlarını terk etmek zorunda kalan iddiası 3,5 milyon Afgan üzere, Rahmatiler de artık ülke içinde yerinden edilmiş insanların oluşturduğu kenar mahallelerde hayatta kalmaya çalışıyor.

50 yaşındaki Rahmati’nin bir işi yok. Biri felçli, oburu akıl hastası olan iki oğlunun hastane masraflarını karşılamasının yanı sıra kocası için de ilaç alması gerekiyor. 

KIZLARINI TANIMADIĞI AİLELERE 13 BİN LİRA KARŞILIĞINDA SATTI

“Biri 8 ve öbür altı yaşındaki iki kızımı satmak zorunda kaldım” diyen Rahmati, birkaç ay evvel kızlarını tanımadığı ailelere her biri 100 bin afgani’ye (yaklaşık 13 bin lira) sattığını söyledi. Kızları ergenliğe ulaşana kadar onunla kalacak ve sonra yabancılara teslim edilecek.

Afganistan’da kız çocuklarını gelecekteki bir evlilik için satıp, ayrılma vakti gelene kadar konutta büyütmek alışılmadık bir durum değil. Fakat ülkedeki ekonomik kriz derinleştikçe aileler, çocuklarını beslemeye güçleri yetmediği için giderek daha küçük yaşlardaki çocuklarını satmaya başladı.

“BÖBREĞİMİ SATTIM”

Yeniden de kızlarının geleceğini satmak, Rahmati’nin vermek zorunda kaldığı tek acı verici karar değildi. Rahmati, “Borç ve açlık yüzünden böbreğimi satmak zorunda kaldım” dedi.

Başka taraftan, Birleşmiş Milletler’e (BM) göre  Afganistan “insani bir krizin ve ekonomik çöküşün” eşiğinde bulunuyor. BM’nin Afganistan büyükelçisi, ülkenin “çağdaş tarihinin en makus insani krizini yaşadığını” söyledi.

Ayrıyeten, kuraklık, Covid-19 ve Taliban’ın Ağustos 2021’de iktidarı ele geçirmesinin akabinde uygulanan ekonomik yaptırımların iktisat üzerinde feci sonuçları oldu. Enflasyondaki çarpıcı artışlar, besin fiyatlarının yükselmesine neden oldu.

BÖBREK FİYATLARI 20 BİN LİRANIN ALTINA DÜŞTÜ

Afganistan’da böbrek ticareti bir müddettir büyüyor. Fakat Taliban iktidara geldiğinden bu yana yasadışı organ ticaretinin gerçekleştiği fiyat ve şartlar değişti. Bir vakitler 3  bin 500 ile 4 bin dolar  (47 bin ile 53 bin lira) ortasında değişen bir böbreğin fiyatı bin 500 (20 bin lira) doların altına düştü. Lakin, böbreğini satmak isteyenlerin sayısı artmaya devam ediyor.

Rahmati sağ böbreğini 150 bin Afgani’ye (19,2 bin lira) sattı. Lakin ameliyat sonrası iyileşemedi ve artık kocası üzere o da hasta ve doktora gidecek parası kalmadı.

Bununla birlikte, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği UNHCR’ye nazaran, ülkenin iddiası 40 milyon nüfusunun yarısından fazlası “aşırı seviyede açlıkla karşı karşıya ve bunların yaklaşık 9 milyonu kıtlık riski altında” bulunuyor.

Bu nedenle,  artan sayıda Afgan için böbrek satmak, yemek için para kazanmanın tek yolunu oluşturuyor.

“HAFTADA ÜÇ GECE AKŞAM YEMEĞİ YEMİYORUZ”

Rahmani, “En son pirinç yediğimizden bu yana aylar geçti. Neredeyse ekmek ve çay bulamıyoruz” derken,  Rahmati ailesiyle birebir gecekondu mahallesinde yaşayan Salahuddin Taheri, “Haftada üç gece akşam yemeği yiyemiyoruz” dedi.

Geri dönüştürülmüş çöpleri toplayıp satarak her gün beş ekmeğe yetecek kadar parayı biriktiren 27 yaşındaki dört çocuk babası Taheri, böbreği için bir alıcı arıyor.

BÖBREĞİ İÇİN ALICI BEKLİYOR

Taheri “Herat’taki özel hastanelere günlerdir böbrek lazım mı diye soruyorum. Hatta acil muhtaçlıkları olursa piyasa fiyatının altında satabileceğimi bile söyledim lakin geri dönüş alamadım. Çocuklarımı beslemem gerekiyor, diğer seçeneğim yok” diye konuştu.

Öte yandan, Herat’ta bir sıhhat yetkilisi olan Asif Kabir, son beş yılda vilayetteki hastanelerde yaklaşık 250 resmi böbrek nakli yapıldığını ve ülkedeki istekli organ bağışı oranının çok düşük olduğunu söyledi. 

Fakat, gerçek böbrek ameliyatı sayısı çok daha yüksek olabilir.

UCUZ BÖBREK İÇİN KENAR MAHALLELERE GİDİYORLAR

İsminin açıklanmaması şartıyla konuşan ve en çok nakil yapılan hastanelerden birinde çalışan bir hekim, “Son vakitlerde Herat’ta böbreğini satmak isteyenlerin sayısı arttı ve birden fazla insan yerinden edilmiş bölgelerde yaşıyor. Hastalar, ucuz bir böbrek bulmak için kenar mahallelere gidiyor” dedi.