70 yıl sonra Yavuz Divanı

Kudretli bir devlet adamı olduğu gibi, divan yazacak kadar şiirin de ustalarından olan Yavuz Sultan Selim’in Divan’ı, 70 yıl aradan sonra günümüz Türkçesi ile yeniden basıldı.

70 yıl sonra Yavuz Divanı

Ömrünü İttihad-ı İslâm’a adamış bir isim, Yavuz Sultan Selim Han. Bu uğurda at sırtından inmeyen Yavuz Sultan Selim, sadrından dökülenleri de kaleme almayı ihmâl etmemiş. İttihad-ı İslâm için verdiği mücadele bugün bile kendisine yönelik saldırılar sebep olsa da, günümüzün şuur seviyesinin eremeyeceği yükseklikteki mısraları mütecavizlere güzel bir cevap. Sultan’ın divanı, 70 yıllık bir unutulmuşluğun ardından yeniden yayımlandı. Divanı yayımlayan Kökler Derneği Yayınları editörlerinden Ömer Faruk Akman’la Yavuz Sultan Selim Han’ın şahsiyetini ve divanını konuştuk.

Yetmiş yıl aradan sonra Yavuz Sultan Selim Dîvânı yayınlanıyor. Bu yayının hikâyesi nedir?

Diğer Osmanlı sultanlarından farklı olarak Yavuz Sultan Selim Han’ın dîvânı tamamen Farsça. Türkçe şiirleri de var lâkin az ve matbu değil. Çeşitli Selimnâme’lerde ve menkıbeler tarzı sözlü gelenekte meşhur bunlar. Meselâ “Sanma sakın herkesi sen, sâdıkâne yâr olur.” şeklinde başlayan dörtlüğü ilkokul çocukları dahi bilir. Türkçe şiirleri hakkında bir doktora tezi var. Bu tezde Sultan’ın Türkçe şiirleri ve bu şiirlere yapılagelen nazîreler derlenmiş. Fakat dîvânın bu yeni baskısına ekleyemedik. Belki ikinci baskıda yer alır. 1946’da Ali Nihad Tarlan Hoca çeviriyor ve o baskıdan sonra ikinci baskıyı Kökler Derneği Yayınları yaptı. Daha önce Osmanlı’da, Almanya’da, İran’da dîvânın defalarca tıpkıbasımları ve Türkiye’de de Şeyh Vasfi gibi sûfî şâirlerin seçme parçaları neşri var.

Şu kıyas yapılır devamlı: “Şah İsmail Türkçe yazdı, Yavuz Sultan Selim Farsça, dolayısıyla Şah İsmail daha Türk.” Nedir bu meselenin hakîkati?

İran’daki tüm eski Türkçe eserlerin kataloğu geçenlerde neşredildi. Bu kataloğa göre koca İran kütüphânelerinde mevcut Türkçe eser sayısı sadece bin adet. Bunların içinde İsmail’in şiirleri olan Hatayi’ye dair kitaplar ise sadece beş adet. Bu şu demek: Bizzat İran’da dahi Şah İsmail’in şiiriyeti değersiz bulunmuştur. Dil, âlettir. Mevzu verdiğin his ve fikirdir.  

YAVUZ’UN İÇ DÜNYASI

Dîvânın muhtevâsı nedir? Selimî’nin şiirleri nelerden bahsediyor?

Çoğunluğu iç âleminden bahseden şiirler. Az miktarda Mısır, İran seferi gibi bahisleri ele aldığı oluyor. Hemen hemen pek çok şiiri yüksek zevk ve büyük ıstırap hâsılası. Fazla konuşmayan, sûfiyâne yâni sahabîlere olabildiğine yakın bir hayat yaşayan birisi. Tarih bilenlerce de mâlûm ki bu hasletleri yani üstün ahlâkı dolayısıyla da yalnız birisi. Bunları gözönüne aldığımızda, bunun için bu kadar çok şiir söylediği düşünülebilir. 

‘Keşke Yavuz’un oğlu olsaydım’

Cihan padişahı Yavuz Sultan Selim, devlet yönetiminde ve fetihlerde son derece ‘Yavuz’ bir hükümdarken, iç dünyasında fırtınalar kopan bir münevverdi. Editör Ömer Faruk Akman’a göre Yavuz’un şiirleri daha çok zevk ve irfan sâhiplerine hitâp ediyor. ‘Bugünün şuur seviyesinin eremeyeceği yükseklikte’ diyor Akman ve devam ediyor: “Öyle hassas kalpler bugün yok denecek kadar. Selimî, meşhur Türkçe şiirlerinden birinde şöyle der: “Padişahı âlem olmak bir kuru kavga imiş / Bir veliye bende olmak cümlede âlâ imiş”. Sultan Selim anlaşıldığı kadarıyla bir Nakşibendî sûfîsi. Sultan Selim Nakşibendîliğin 

tüm ölçülerini taşıyan ve siyâsetini de güden biri. Zâhirî ve bâtınî ilimlere bir arada vâkıf; Selimnâmeler ve devrin Arap ve Acem şeyhleri bu hususta ittifak hâlinde. Ahlâkının yücelik derecesi Sultan Selim’in o zamandan bu zamana en sevilen, en tutulan olmasının sebebi. Üstad Necip Fazıl, Sultan Selim’i Fatih’den yüksek biliyor. Mütefekkir Salih Mirzabeyoğlu, Yavuz Sultan Selim için “Şahlar şâhı idi. Biatlısıyız!” diyor. Bu sözlerin mânâsını bugün, Mısır, Sûriye ve Irak’da yaşanan son hâdiseler ile daha açık şekilde anladık. İkinci Abdülhamîd Han ise “Keşke Yavuz Sultan Selim Han’ın oğlu ben olsaydım” diyor.

KAYNAK : STAR Gazetesi

BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ
ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ