Stresten uzak dur hareketsiz kalma

Türkiye için ‘terör’ kadar tehlikeli bir risk daha doğdu: Diyabet. Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı analizlere göre, şu anki artış hızıyla Türkiye 2035 yılında dünyada en çok diyabetli hasta barındıran ülkeler arasına girebilir. Endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Rüştü Serter “2000’li yılların başında ülkemizde erişkinlerde yüzde 7 olan diyabet, günümüzde yüzde 18’e dayandı. Çalışmalara göre, bir bu kadar da prediyabet (diyabet öncesi durum-gizli şeker) hastası var. Gelişmiş ülkelerde; diyabet bilincinin artırılması, obezite ile mücadele ve sağlıklı yaşam koşullarının benimsenmesi ile artış hızı yavaşlarken ülkemizde hızla artmaya devam ediyor” dedi. Diyabetin hızla artmasında yanlış beslenmeden hareketsizliğe dek birçok faktörün etkili olduğunu vurgulayan Prof. Serter 14 Kasım Dünya Diyabet Günü kapsamında önemli uyarılar ve önerilerde bulundu. 

– Fazla kilolar: Vücutta yağın aşırı birikmesi anlamına gelen obezite, diyabete yol açan en temel etkenlerden biri. Bu aşırı yağlardan salınan bazı kimyasallar ve hormonlar metabolizmayı olumsuz etkileyerek diyabete neden oluyor. Dolayısıyla diyabetten korunmanın ilk kuralı fazla kilolardan kurtulmak.

– Yanlış beslenme: Karbonhidrat ve yağ oranı yüksek gıdalar, düşük oranda lif içeren ve glisemik indeksi yüksek gıdalar, sofra şekeri, mısır şurubu ve benzeri katkı ürünleri ile hazırlanan gıdalar, hayvani artıklarla desteklenen işlenmiş et ürünleri, meyve suları 

– Bazı hastalıklar ve ilaçlar: Tiroit bezinin çok çalışması, yüksek tansiyon, kan yağlarının yüksekliği diyabet gelişme riskini artırdığından düzenli kontrol ve tedavisi çok önemli. Ayrıca kortizonlu romatizma ilaçları, doğum kontrol hapları ve idrar söktürücü türü tansiyon ilaçlar da diyabetin ortaya çıkışını kolaylaştırıyor.

– Kronik stres: Stres hormonları vücutta insülin direncini artırır. Bu hormon seviyelerinde az da olsa artışın süreklilik kazanması hastayı obezite, diyabet, kalp ve damar hastalıkları için riskli gruba sokar. Genetik yönden metabolizması eğilimli olanlar daha kolay bu hastalıklarla yüz yüze kalacaklardır. 

– Kentleşme: Toplumda kırsal kesimden büyük şehre göç de diyabete zemin hazırlıyor. Çünkü kırsal kesimde yüksek olan fiziksel aktivite düzeyleri ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları şehrin modern kargaşası içinde kayboluyor, bu da obezite ve diyabet eğilimini artırıyor. 

– Sık gebelik: Sık gebelik, değişen hormon düzeyleri nedeniyle annenin metabolizmasını zorlayan bir unsur olduğundan, metabolizması yatkın olan bireyleri diyabete taşıyabiliyor. Gebelikte şeker yükselmesi yani gebelik diyabeti riski daha da artırıyor. 

– Genetik Yatkınlık: Diyabette genetik yatkınlık da önemli bir unsur. Eğer ebeveynlerden biri 50 yaşından sonra diyabete yakalanmışsa risk yüzde 7, daha erken yaşta diyabete yakalanmışsa risk yüzde 15’i buluyor. Hem anne hem baba diyabetik ise risk yüzde 50’ye yükseliyor. Ailesinde diyabet olmayan obez ve hareketsiz bir kişinin diyabet riski yükseliyor” diyor. 

Çocukluk çağı obezitesi

Fast-food tarzı beslenme, bol miktarda tüketilen şekerli gıdalar ve hareketsizlik nedeniyle çocukluk ve ergenlik döneminde çok kolay kilo artışı olabiliyor. Ailesinde kiloya eğilim, obezite, diyabet ya da kalp-damar hastalıkları bulunan çocukların risk grubunda olduklarını unutmamak gerekiyor. 

Hareketsizlik 

Modern toplumda azalan fiziksel aktivite diyabetin yaygınlaşmasında en önemli rolü oynuyor. Alınan kaloriler fiziksel aktiviteyle yakıldığından bol hareket yapın, kısa mesafeler için taşıt, asansör ve yürüyen merdivenden kaçının. Bundan daha etkilisi düzenli egzersizi yaşam tarzı haline getirin. 

Sporun bırakılması

Düzenli egzersiz yada profesyonel spor yapanların metabolizması hızlı kalori yakılmasına uyum sağladığından herhangi bir sebeple sporun bırakılması daha evvel yakılabilen kalorilerin vücutta yağ olarak birikmesine, dolayısıyla obeziteye, ardından da diyabete yol açabiliyor.

KAYNAK : STAR GAZETESİ